تابلو برق فشار قوی چیست و چه کاربردی دارد؟

از تابلوهای برق فشار قوی برای تامین انرژی تجهیزات برقی و موتورها در صنایع بزرگ بهره می‌برند. در این مقاله بررسی می‌شود که تابلو برق فشار قوی چیست و چه کاربردهایی دارد که توسط  سازنده تابلو برق معتبر ساخته خواهد شد.

تابلو برق فشار قوی چیست؟

تابلو برق فشار قوی، محفاظه‌های فلزی مربع شکلی است که وظیفه اصلی آن دریافت و توزیع مناسب برق در قسمت‌های مختلف خانه و ساختمان است تا جریان متعادل برق بین بخش‌های مختلف برقرار شود.

کاربرد تابلو برق فشار قوی

تابلو برق فشار قوی با کاربردهای مختلف نصب می‌شود:

انتقال منبع تغذیه از نیروگاه‌ها

به‌منظور انتقال منبع تغذیه از نیروگاه‌ها، از تابلو برق فشار قوی برای انتقال نیرو در سطح ولتاژ بالا استفاده می‌شود.

کنترل جریان برق

تابلو برق فشار قوی، جریان برق را کنترل و در بخش‌های مختلف توزیع می‌کند تا جریان برق، به‌صورت کنترل‌شده در بخش‌های مختلف ساختمان توزیع شود و از ایجاد مشکلات برقی در سیستم جلوگیری به‌عمل آید.

ایزوله‌سازی برق

تابلو فشار قوی ساختاری ایزوله ساز به‌حساب می‌آید و مدارهای برقی نامناسب که باعث آسیب می‌شوند را ایزوله می‌کنند و به‌حالت نرمال در می‌آورند. ایزوله‌سازی برق به سلامت و امنیت سیستم برقی ساختمان کمک خواهد کرد.

اجزای تشکیل‌دهنده تابلو برق فشار قوی

اجزای تابلو برق فشار قوی باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که از جریان برق مناسب به‌خوبی محافظت کنند. این اجزا شامل موارد زیر هستند:

ترانسفورماتور

به‌طورکلی چند مدل ترانسفورماتور از جمله ترانس صفر یا زمین و ترانس تغذیه‌کننده داخلی در ساخت تابلو برق فشار قوی به‌کار می‌روند. هر تابلو برق فشار قوی نیازمند اندازه‌گیری مقدار جریان الکتریکی عبوری از قسمت‌های مختلف مدار است که برای اندازه‌گیری و حفاظت از این مقادیر از ترانسفورماتور استفاده می‌شود.

کابل‌

یکی دیگر از اجزای اصلی تابلو برق کابل‌های موجود در آن است که جنس هادی آن معمولا مسی یا آلومینیومی است. کابل‌ها درون محفظه‌‌های مخصوصی به‌نام باسبار یا شینه‌های داخلی قرار می‌گیرند.

کلیدها

از کلید قطع بار زمانی استفاده می‌شود که بخشی از تابلو برق نیاز به بررسی و تعمیرات دارد و باید جریان آن بخش را قطع کرد. این کلید‌ها تنها بخشی از مدار را به‌حالت بدون ولتاژ در می‌آورند و معمولا مدت زمان تحمل جریان اتصال کوتاه در آنها یک ثانیه است.

فیوز

از آنجایی‌که یک تابلو برق فشار قوی مقدار زیادی جریان الکتریکی را تامین می‌کند، نیاز به حفاظت بالایی دارد که فیوز‌ها در این زمینه نقش حفاظتی برعهده دارند. فیوز‌ها تابلو برق را در هنگام افزایش غیر مجاز مقدار بار الکتریکی محافظت می‌کنند و با قطع به‌موقع جریان الکتریکی هنگام اتصال کوتاه یا افزایش بار، از تابلو در برابر آسیب مراقبت خواهد کرد.

بریکر

وظیفه بریکر‌ها قطع‌، کنترل و حفاظت از جریان برق به‌طور هم زمان است تا هنگام حوادثی مثل سیل یا زلزله مانع آسیب به‌مدار الکتریکی می‌شوند. بریکر‌ها از سوییچ‌های کوچکی تشکیل شده‌اند که به یک مگنت برقی وصل هستند.

با افزودن کنتاکت‌های خاص به بریکر‌ها، امکانات دیگری همانند تخلیه جریان به زمین یا کنترل از راه‌دور به آنها افزوده می‌شود.

کنتاکتور

بخشی از مدار کنتاکتورها هستند که برای باز و بسته کردن‌های پی‌درپی در مدار تعبیه شده‌اند و با کنتاکت‌هایOn و Off روی مدار کار می‌کنند. وظیفه کنتاکتورها شروع کار الکتروموتور‌ها یا تغییر خازن‌ها است.

بررسی تابلو برق فشار قوی و فشار ضعیف

تفاوت تابلو برق فشار قوی و فشار ضعیف به‌نوع تجهیزات داخلی آنها برمی‌گردد که ناشی از میزان جریان متفاوتی است که این دو تابلو از خود عبور می‌دهند. تابلو فشار ضعیف جریان را در بازه صفر تا 1000 ولت تامین می‌کند، در حالی‌که تابلو برق فشار قوی قادر به تامین جریان در بازه 36 تا 40 هزار ولت است.

این دو تابلو برق از لجاظ کاربری نیز تفاوت‌هایی دارند. از تابلو برق فشار ضعیف عموما در کارخانه‌ها و ایستگاه‌های برقی استفاده می‌شود، اما از تابلو برق فشار قوی در پست‌ها و ژنراتورهایی بهره می‌برند که با ولتاژ بسیار بالا (بیش از 40 هزار) کار می‌کنند.

مزایای استفاده از تابلو برق فشار قوی

نصب تابلو برق فشار قوی مزایایی دارد که عبارتند از:

ضریب ایمنی بالا

تابلو برق فشار قوی با نقش حفاظتی و مجهز‌بودن به مدار شکن‌های قوی نقش اساسی در امنیت مدار‌های الکتریکی دارد.

قابلیت نصب در مناطق آب‌وهوایی مختلف

تابلو‌های برق در مناطق مرطوب، مناطق مرتفع و حتی مناطقی با آب‌و هوای آلوده قابلیت نصب دارند.

قابلیت کنترل دستی

تابلو‌های برق این قابلیت را دارند که در شرایط اضطراری همچون اتصال کوتاه، به‌وسیله اپراتور کنترل و خاموش شوند. قابلیت کنترل دستی در تابلو برق‌های فشار قوی بسیار مهم است؛ زیرا جریان عبوری از این نوع تابلو برق بسیار زیاد است و باید در صورت بروز هرگونه خطا، به‌صورت دستی کنترل شود.

برای نگهداری از تابلو برق فشار قوی چه نکاتی را رعایت کنیم؟

مجموعه اقداماتی که در راستای نگهداری تابلو برق انجام می‌شود، عبارتند از:

انجام تست‌های روتین

تست‌های روتین در مرحله نگهداری تابلو برق به‌منظور بررسی ایمنی دستگاه انجام می‌شوند. این تست‌ها شامل 3 بخش بررسی عایق، چک کردن وضعیت اتصال مدارات حفاظتی و بازرسی چشمی هستند:

نظافت تابلو برق

گردوغبار در محیط قرارگیری تابلو برق می‌تواند به سیستم آسیب برساند و باعث کاهش فواصل عایق شود. در نتیجه این اتفاق، تخلیه الکتریکی و اتصال کوتاه رخ می‌دهد و باعث خاموشی و ضربه به سیستم می‌شود. این ذرات با روان‌کننده‌ها ترکیب خواهد شد. از طرفی کیفیت کار آن‌ها کاهش می‌یابد که نتیجه آن، افزایش اصطکاک در سطوح و آسیب جدی سیستم است.

تست عملکرد رله‌ها و تجهیزات حفاظتی

با توجه‌به ماهیت الکتریکی و مکانیکی تجهیزات حفاظتی در تابلو برق، امکان خرابی آنها در طول زمان وجود دارد. بنابراین باید در فرایند نگهداری تابلو برق حتما این مورد لحاظ شود و کنترل دوره‌ای و منظم این موضوع در دستور کار قرار گیرد.

نحوه نصب تابلو برق فشار قوی

مراحل زیر در طراحی و نصب تابلو برق فشار قوی ضروری هستند:

اندازه تابلو فلزی

اولین مرحله طراحی، مشخص‌کردن اندازه تابلو فلزی است. برای اندازه‌گیری، باید اطلاعات کاملی از تجهیزاتی که قرار است در داخل تابلو برق قرار بگیرد، در دسترس باشد تا بتوان طول، عرض و ارتفاع تابلو را تعیین کرد.

ساخت صفحات مختلف

مرحله بعد ساخت صفحات مختلف جعبه فلزی تابلو است که با استفاده از ابزار مناسب همچون گونیا، خط کش، قیچی برش، دریل و پرچ‌کن انجام می‌شود. این صفحات شامل صفحات بالایی و پایینی، صفحات کناری، سینی تابلو و درب تابلو است.

قبل از کنار هم قرار دادن صفحات مختلف و ساخت جعبه، باید سینی تابلو به داکت‌های شیاردار و ریل‌های فلزی تجهیز شود تا بتوان بعد از آن قطعات الکتریکی را با کمک آنها در تابلو جاسازی کرد.

برای انجام این‌کار، با رعایت فاصله داکت‌ها از بالا و پایین و کناره‌ها، آنها را در محل مناسب نصب می‌کنند و سپس ریل‌های فلزی را با فاصله عمودی مناسب از یکدیگر در داخل فضای داکت قرار می‌دهند. در نهایت تابلو جهت تعبیه قطعات آماده‌سازی خواهد شد.

نکاتی برای خرید تابلو برق فشار قوی

از تجهیزات به‌درستی و در راستای کاهش هزینه‌ها استفاده شود‌‌. استفاده از مدارشکن گاز SF6 باعث کاهش هزینه‌ها و استفاده از مدارشکن انفجار هوا باعث افزایش هزینه‌ها خواهد شد. شرکتی که برای ساخت‌ تابلو‌‌ برق فشار قوی انتخاب می‌شود باید از افراد متخصص برای ساخت بهره برد و موارد استاندارد را رعایت کند‌.

یکی از شرکت‌های ساخت تابلو برق صنعتی، برقستان است که تابلوهای برق را برای برآورده کردن نیازهای خاص و توزیع ایمن و کنترل برق در محیط‌های پیچیده صنعتی طراحی می‌کند. باید به محل نصب این تابلو‌ها دقت شود و در جای امن به دور از گرما یا رطوبت قرار بگیرند.

قیمت تابلو برق صنعتی فشار قوی نیز مهم است که به ابعاد آن، کیفیت و نوع تجهیزات و شرکت سازنده تابلو برق بستگی دارد.

سخن پایانی

ولتاژ تابلو برق فشار قوی بین 36 تا 40 هزار متغیر است. تجهیزات و موتورهای قوی که به برق زیادی نیاز دارند باید از تابلو برق فشارقوی برای تامین برق استفاده کنند.

سوالات متداول

عدم رعایت نکات ایمنی هنگام استفاده از تابلو فشار برق قوی چه خطراتی در پی دارد؟

سهل‌انگار‌ی در تولیدو نصب تابلو فشار برق قوی منجر به ایجاد فاجعه‌های بزرگ در آینده می‌شود.

طراحی تابلو برق با چه مرحله‌ای شروع می‌شود؟

اولین مرحله در طراحی تابلوهای برق، مشخص‌کردن اندازه تابلو فلزی خواهد بود.

نقش تست های تابلو برق در نگهداری آن چیست؟

در راستای نگهداری تابلوهای برق، تست‌های روتین نقش مهمی در بررسی ایمنی دستگاه دارند.