اگر شما نیز قصد سفارش تابلو برق صنعتی را دارید، باید بدانید که استانداردهای تابلو برق در واقع به مجموعه معیارها و اصولی گفته میشود که کلیه مشخصات مربوط به یک تابلو برق را از جمله بدنه و تجهیزات داخلی و… را مشخص میکند. به طور کلی تمامی محصولاتی که ما در طول روز از آنها استفاده میکنیم، مانند خودروها، وسایل الکترونیکی، تجهیزات پزشکی و… همگی بر اساس استانداردهای خاص طراحی میشوند.
برخورداری از استانداردها برای مصرف کنندگان به این معنا است که محصول موردنظر هم عملکرد و هم الزامات ایمنی را برآورده میکند. این موضوع برای ساخت تابلو برقهای صنعتی نیز صدق میکند و این دسته از محصولات نیز لازم است تا مطابق با استانداردهای لازم تولید شوند. در این مقاله قصد داریم درمورد استانداردهای ساخت تابلو برقهای صنعتی صحبت کنیم، اگر شما نیز به این مطالب نیاز دارید، میتوانید در ادامه با ما همراه باشید.
تابلو برق صنعتی چیست و چه کاربردی دارد؟
اگر بخواهیم یک تعریف ساده و کلی از تابلو برقها داشته باشیم، باید بگوییم که تابلو برق صنعتی در حقیقت یک محفظه فلزی است که با استفاده از آن میتوان کلیه تجهیزات و قطعات برقی را مختلف را به صورت کلی در یک جا جمع آوری کرد. هر تابلو برقی بر اساس کاربرد و وظیفهای که دارد، دارای اجزای و قطعات مختلف و متفاوتی است که باید تا این قطعات را در درون خود نگهداری کند.
تابلو برقهای صنعتی دارای انواع نمایشگر، سوئیچ، کلید و قطعات الکترونیکی بسیار متعدد دیگری هستند که هر یک از آنها در فضایی به خصوص قرار گرفتهاند و مکان خاص خود را دارند. وجود این نظم و ترتیب در چینش قطعات موجب میشود تا به آنها هیچ گونه آسیبی وارد نشود و در برابر هرگونه آسیب و یا خطری از آنها محافظت خواهد شد.
به طور کلی، مهندسین برق جزو افرادی هستند که با تابلو برقهای صنعتی ارتباط و سروکار بیشتری دارند. به همین علت، این دسته از افراد باید بتوانند انواع قطعات تابلو برق صنعتی را به خوبی بشناسند. ممکن است که از خود بپرسید ساخت تابلو برق صنعتی چرا موردنیاز است و یا اصلا این دستگاه چه کاربردی دارد؟ در زیر میتوانید با کاربردهای مختلف تابلو برق صنعتی آشنا شوید:
- جلوگیری از شوک الکتریکی و برق گرفتگی افراد
- تقسیم مساوی و یکسان برق میان قطعات و تجهیزات
- تأمینکننده انرژیها الکتریکی
- تولید و پخش و تبدیل انرژی برق میان تجهیزات مختلف
- به علت داشتن قطعکنندههای مدار و فیوزها از نشتی جریان برق جلوگیری میکند.
- محافظت از قطعات داخلی و تجهیزات خود در برابر عوامل جوی همچون برف، باران و باد
انواع استانداردهای تابلو برق صنعتی
پیش از سفارش تابلو برق صنعتی لازم است تا بدانیم استاندارد در تابلو برقها به چه مواردی گفته میشود. استانداردها به کلیه اطلاعات موردنیاز ما جهت طراحی، تولید، پیاده سازی، حمل و نقل، تعمیر و نگهداری و مواردی از این قبل اطلاق میگردد. در حالت کلی استاندارها، یک توافق به حساب میآیند که در هر کشور و یا هر بخشی این توافق باید تحت عنوان یک استاندارد تعیین شود.
با توجه به این موضوع میتوان گفت، تمامی افرادی که با تابلو برقهای صنعتی در ارتباط هستند و البته همه افراد قبل از سفارش تابلو برق صنعتی باید استانداردهای تابلو برق را یاد بگیرند. توجه داشته باشید که استانداردها در حالت کلی شامل دو بخش مهم ایمنی و فنی میشوند. بر این اساس، این استانداردها در قسمتهای اساسی و کوچکترین بخشهای تابلو برق به صورت کتبی نگارش میشوند و به سازنده تابلو برق صنعتی و همچنین دیگر بخشها ارائه میگردند.
البته بد نیست بدانید که هرساله استانداردهای تابلو برقهای صنعتی بر اساس پیشرفت تکنولوژی بروزرسانی میشوند؛ بنابراین لازم است تا همیشه پیش از سفارش تابلو برق صنعتی اطلاعات بروزرسانی شده و اپدیت را به دست بیاورید. انواع استاندارد تابلوبرق به طور کلی به دو دسته مختلف تقسیم میشوند:
- استانداردهای ایمنی: شامل موارد ایمنی که نیاز است رعایت شوند.
- استانداردهای فنی: شامل طراحی، ساخت، حمل و نقل، نصب و…
استانداردهای بدنه تابلو برق
قبل از هر چیزی برای اینکه بتوانید استاندارهای بدنه تابلو برق را بررسی کنید، باید نوع تابلو برق را در نظر داشته باشید. به طور کلی استاندارهای بدنه تابلو برق به صورت زیر است که شما نیز در سفارش تابلو برق صنعتی باید به این موارد توجه داشته باشید.
- پلاک و شناسه تابلو برق
- رنگ تابلو برق
- درب تابلو برق
- نوع پوشش، ضخامت و رنگ تابلو
- نوع قفلها و لولا بر اساس نوع تابلو از لحاظ دسترسی
- تعیین محل نصب مناسب چراغ سیگنال روی درب تابلو برق
- نوع تهویه تابلو برق
- ضخامت و جنس ورق تابلو
استانداردهای ساخت تابلو برق
طبیعتاً طراحی و ساخت تابلو برق صنعتی باید به گونهای باشد که مصرف کنندگان بتواند در آینده در صورت نیاز آن را توسعه دهند. علاوه بر این مورد، در تولید و سفارش تابلو برق صنعتی باید مواردی مانند چیدمان، رنگ بندی، تعویض تجهیز قطعات تست تجهیزات و تناسب را در نظر گرفت.
هر یک از تابلو برقهای فشار ضعیف مواردی مانند مدار اصلی، اسکلت، واحد عامل، مدار کمکی، شینه، باس وی، پوشش و… را شامل میشوند. این نوع از تابلو برقها با فرکانس 1000 هرتز و ولتاژ اسمی 1000 ولت بر اساس استانداردهای استاندارهای معتبر جهانی مانند کمسیون بینالمللی الکتروتکنیک (IEC) و یا مطابق با استانداردهای موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران طراحی و تولید میشوند.
استانداردهای تجهیزات تابلو برق صنعتی
همان طور که پیشتر نیز گفتیم، در تابلو برقهای صنعتی قطعات و تجهیزات مختلفی قرار میگیرد و اکثر افرادی که به سفارش تابلو برق صنعتی میپردازند، از این موضوع به خوبی آگاه هستند. به طور کلی تجهیزات و قطعاتی که در تابلو برقهای صنعتی مورد استفاده قرار میگیرند، انواع مختلفی دارند که از جمله آنها میتوان به داکت، ریل، چراغ سیگنالها، قفل، کنتاکتور، کلیدهای MCB، ترمینال، کلید اتوماتیک، کلید فرمان، شستی استاپ، شینه ارت، کلید فرمان، سرسیم، نوارفرم، تایمر، کابلشو، وایرشو، شینه نول و… اشاره کرد.
قبل از هر چیزی خوب است بدانید که بر اساس استانداردها، استفاده از ریلها موجب میشود که نصب و تعویض تجهیزات و قطعات درون تابلو برق به راحتی و آسانی انجام شود. این کار نظم و آرایش را در چینش لوازم درون تابلو برق به وجود میآورد. در ادامه مواردی که لازم است در استاندارد تجهیزات به آن توجه داشته باشید را بیان میکنیم:
- داکت تابلو بر
- ریل نصب تجهیزات تابلوبرق
- سطح مقطع سیمهای رابط بین تجهیزات تابلو
- نوع و اندازه ترمینال
- مشخصات فنی تجهیزات مورد استفاده در تابلو برقها
استانداردهای سیم کشی تابلو برق
همان طور که در جریان هستید، اصول سیم کشی میان تجهیزات و قطعات در تابلو برقهای صنعتی یکی از موضوعات بسیار مهم و حائز اهمیت در بحث استانداردها است که باید پیش از اقدام به سفارش تابلو برق صنعتی به این مورد نیز توجه داشته باشید.
به دلیل اهمیت این مسئله و مطابق با استاندارد VED لازم است تا سیم کشی به صورت کاملا صحیح و اصولی انجام شود تا تجهیزات آسیب نبینید و یا خراب نشوند. سیم کشی تابلو برقهای صنعتی به دور کلی به دو نوع مختلف تقسیم میشوند:
- سیم کشی خارج از تابلو (اتصالات تابلوهای برق)
- سیمکشی درون تابلو برق (شامل اتصالات تجهیزات)
استانداردهای سیمکشی تابلو برقهای صنعتی به صورت زیر است:
- کلیه اتصالات سیمها باید به صورت مهره و سیم باشد.
- محفظه خالی درون کانالهای سیم کشی در تابلو برقهای صنعتی باید حدودا ۱/۳ (یک سوم) خالی باشد.
- برای پیشگیری از اتصال کلیه تجهیزات درون تابلو برق صنعتی مانند هیتر، فن، چراغ سیگنال و… باید فیوز مناسب داشته باشند.
- برای اینکه بتوانیم در تابلو برقهای صنعتی از اتصال ولتاژ جلوگیری کنیم، میتوانیم سیمهای مختلف را از طریق رنگبندی آنها از یکدیگر جدا کنیم.
- طول سیم و یا کابل با ولتاژ و جریان ارتباط مستقیمی دارد و باعث افت فشار میشود؛ بنابراین لازم است در حین محاسبه مقطع کابل مورد توجه قرار گیرد.
- سیمهای که در خارج از داکت حرکت میکنند و باز هستند، باید به گونهای فرم دهی شوند که در حین تکان خوردن یا گرم شدن، به بدنه و لوازم دیگر اتصال نکنند.
استانداردهای ایمنی تابلو برق صنعتی
ممکن است شما نیز در سفارش تابلو برق صنعتی از خود بپرسید که آیا کار کردن با تابلو برق خطرناک است؟ بله؛ در صورت عدم رعایت نکات ایمنی هنگام استفاده از تابلو برقهای صنعتی و تجهیزات آنها ممکن است خطرات جبران ناپذیری به وجود آید.
روی هر تابلو برق صنعتی یک برچسب به خصوص قرار دارد که روی این برچسب، همواره مشخصات و ویژگیهای مختص به آن تابلو برق درج شده است. از مهمترین نکات ایمنی در تابلو برقهای صنعتی میتوان به موارد زیر اشاره کرد. لازم است هنگام سفارش تابلو برق به این موارد نیز توجه داشته باشید:
- همیشه و در هر زمان باید درب تابلو برقها قفل شود و کلید آن نیز فقط در اختیار مسئول قرار گیرد.
- هرگز نباید وسایل گرمازا را در کنار تابلو برقهای صنعتی قرار داد.
- تمامی تابلو برقهای صنعتی به کفپوش نیاز دارند.
- تابلو برقهای صنعتی یا باید به زمین متصل بوده و یا باید سیم کارت داشته باشند.
- در کنار تابلو برقهای صنعتی حتما باید کپسول CO2 قرار بگیرد.
سخن پایانی
استاندارها در هر زمینهای با توجه به پیشرفت تکنولوژی نیازمند بروزرسانی و اپدیت شدن هستند. تابلو برقهای صنعتی جزو یکی از مهمترین بخشهای مراکز تجاری، ساختمانها، ساختمانهای غول پیکر و برجها هستند. اگر بخواهیم صادق باشیم، باید بگوییم که سفارش تابلو برق صنعتی جدید در حقیقت یک امر زمان بر و پر هزینه است؛ بنابراین بهتر است برای بهبود تجهیزات خود از بروزرسانی استاندارها استفاده کنیم.
سوالات متداول
استانداردسازی تابلو برق صنعتی چه مزایایی دارد؟
توجه به اصول استاندارد و رعایت آن در مراحل طراحی، ساخت، نصب و تعمیر و نگهداری از تابلو برقها، علاوه بر اینکه موجب افزایش ایمنی هنگام کار میشود، بلکه در افزایش بازدهی بالا نیز تاثیر گذار است.
اگر کلید زمین در تابلو برق صنعتی وجود نداشته باشد باید چه اقداماتی انجام گیرد؟
در چنین مواقعی شما چارهای جز زمین کردن با سیم را نخواهید داشت. توجه داشته باشید که در این شرایط باید کلیه فازها زمین شوند و همچنین اتصال آنها به زمین نیز پس از اطمینان از استحکام و درستی ابن سیم انجام گیرد.
چرا رعایت استانداردهای تابلو برق یک موضوع مهم است؟
زیرا اگر این استاندارها به درستی رعایت نشوند، ممکن است که وسایل آسیب و صدمه بینید و خسارتهای جبران ناپذیری را برای شما به بار بیاورند.
استاندارد بدنه تابلو برق به چه صورت است؟
ساخته شدن لولای دربها از جنس گالوانیزه و یا استیل، مشابه بودن دربهای تابلو برق، نداشتن هیچ گونه سوراخ ناشی از سوختگی در سطح خارجی، داشتن دسترسی به قطعات.