رعایت نکات ایمنی هنگام طراحی و ساخت تابلو برق

طراحی و ساخت تابلو برق، به‌عنوان یکی از تجهیزات حساس در ساختمان‌ها، کارگاه‌ها و صنایع مستلزم رعایت اصول ایمنی است. برای جلوگیری از برق‌گرفتگی و آتش‌سوزی، باید قطعات تابلو برق به‌درستی چیده شوند. در این راستا، مهم است که کلیدهای اصلی و مینیاتوری که برای قطع و وصل مدار استفاده می‌شوند، در دسترس باشند تا قطع آن‌ها در مواقع اضطراری آسان باشد. عدم نصب این تجهیزات درکنار دستگاه‌های سرمایشی و گرمایشی و نصب آن‌ها در مکانی امن، استاندارد و عایق اهمیت زیادی دارد. در این مطلب از برقستان به نکات مرتبط با ایمنی تابلوهای برق می‌پردازیم.

الزامات طراحی و ساخت تابلو برق

باید در زمان طراحی و ساخت تابلو برق، نوع تابلو مشخص باشد؛ چرا که می‌توان تابلوهای برق را به‌صورت ایستاده، دیواری یا چند کنتوره طراحی کرد. تعیین نوع تابلو از نظر تابلو کنترل، تقسیم یا توزیع اهمیت دارد. سازنده تابلو برق، مسئول ساخت تابلوهای برق با رعایت استانداردهای ایمنی و کاربردی و انتخاب تجهیزات مناسب است. باید فرآیند ساخت به‌گونه‌ای انجام شود که تابلو ازنظر عملکرد و استحکام بهینه باشد.

بعد از تعیین نوع تابلو، باید به اصول ایمنی مرتبط با طراحی و ساخت تابلو برق توجه شود. به‌عنوان‌مثال، باید تابلو به‌گونه‌ای ساخته شود که پس از نصب از ایمنی و استحکام کافی برخوردار باشد. مکان نصب نیز اهمیت دارد و فرآیند ساخت تابلوهای برق بر اساس نصب در محیط باز یا بسته نصب شوند، متفاوت خواهد بود.

ساخت تابلو برق مستلزم وجود دانش و تخصص فنی در زمینه برق و الکترونیک است. سایر نکات مهم در زمان طراحی و ساخت تابلو برق عبارتند از:

• حداقل تلفات الکتریکی در شبکه
• توجه به ایمنی تابلوی برق
• نیاز به حداقل تعمیر و نگهداری
• طراحی مناسب تابلوی برق بر اساس محل استفاده
• سهولت استفاده و حمل‌ونقل
• بهینه‌سازی شاخص‌های قابلیت اطمینان شبکه
• انتخاب تجهیزات مرغوب
• دقت در انتخاب تجهیزات مناسب

6 نکته که برای طراحی و ساخت تابلو برق باید بدانید

در پروسه طراحی تابلوهای برق که به‌منظور طراحی و ساخت تابلو برق استاندارد و بهینه انجام می‌شود، توجه‌به 6 نکته اهمیت دارد. سازندگان متخصص و حرفه‌ای تابلوهای برق، در زمان تولید تابلو این نکات را مدنظر قرار می‌دهند. باید تابلوهای برق به‌ گونه‌ای طراحی شوند که در شرایط عملیاتی دشوار، عملکرد خوبی را ارائه دهند.

به‌علاوه، باید تابلوها در برابر ولتاژ و جریان‌های بالا مقاومت کافی داشته باشند و به‌اندازه‌ای محکم باشند که در برابر ضربه‌های فیزیکی و شرایط دشوار محیطی خراب نشوند. باید در طراحی و ساخت تابلو برق از قطعات مرغوب و باکیفیت استفاده شود. در ادامه بیشتر به نکات طراحی یک تابلوی برق استاندارد می‌پردازیم.

جنس بدنه

سختی بدنه تابلوی برق موجب جلوگیری از خرابی تابلوی برق می‌شود. تابلوهای برقی که بدنه محکم و خواص مکانیکی قوی دارند، از درگیری و جدا شدن مکرر رله و کلیدها جلوگیری می‌کنند. در صورت عدم وجود استحکام کافی، احتمال دارد قطعات تغییر شکل دهند و به‌درستی کار نکنند.

بهتر است برای طراحی و ساخت تابلو برق از آهن خالص استفاده نکنید، زیرا برای این کار نسبتا نرم است. استفاده از آلیاژهای آهن – سیلیکون به‌عنوان یک گزینه قوی برای ساخت تابلوی برق، به حفظ ویژگی‌های الکتریکی موردنیاز کمک می‌کند.

استفاده از فرآیند متالورژی پودر به‌دلیل ارائه ویژگی‌های الکتریکی و مکانیکی عالی به‌ عنوان یک گزینه مناسب برای این‌کار شناخته می‌شود.

نفوذپذیری خوب

برای داشتن نفوذپذیری خوب، وجود خواص الکتریکی قوی لازم است. این خواص موجب می‌شوند که پاسخ به درگیری و جداسازی به‌درستی انجام شود. استفاده از مواد آهن – سیلیکون در تابلو برق می‌تواند نفوذپذیری بیش از 7 هزار را فراهم کند.

بدین ترتیب می‌توانید از یک خواص الکتریکی عالی برخوردار باشید. برای کاربردهای DC، آلیاژهای آهن – سیلیکون بهتر از هم‌رده‌های آهن-فسفر عمل می‌کنند. به‌علاوه، می‌توانید از مزیت مقاومت در برابر ضربه نیز بهره‌مند شوید.

مقاومت حرارتی کم

مقاومت الکتریکی باعث تجمع حرارت می‌شود. انباشتگی حرارت به‌عنوان یک مشکل عملکردی و ایمنی در تابلوهای برق مطرح است. برای حل این مشکل، استفاده از سیستم‌های آلیاژی با استفاده از فلزات می‌تواند منجر به تولید قطعات با مقاومت حرارتی کم برای استفاده در طراحی و ساخت تابلو برق شود. قطعات ساخته‌شده از آلیاژهای آهن-سیلیکون به‌عنوان مواد با مقاومت حرارتی کم شناخته می‌شوند.

مقاومت در برابر خوردگی

یکی از ویژگی‌های یک تابلوی برق خوب، مقاومت در برابر خوردگی است. درغیراین‌صورت باید دائما برای تعمیر و تعویض تابلو متحمل هزینه‌های بالا شوید. معمولا تابلوهای برق در برابر مواد شیمیایی، دمای بالا، رطوبت و شرایط محیطی شدید قرار می‌گیرند. ازاین‌رو، استفاده از آلیاژهای آهن – سیلیکون (به‌دلیل تشکیل یک لایه اکسید سیلیکون) به افزایش مقاومت تابلو در برابر خوردگی کمک می‌کند.

طراحی تابلوی برق به‌صورت سه بعدی

معمولا فرآیند طراحی و ساخت تابلو برق با استفاده از فولاد الکتریکی و لمینیت و به‌صورت دو بعدی انجام می‌شود. این طراحی سبب ایجاد برخی محدودیت‌ها در پروسه ساخت خواهد شد. طراحی تابلو برق به‌صورت سه‌بعدی امکان ایجاد طرح‌ها و اشکال پیچیده‌تری را فراهم می‌کند.

با استفاده از این روش طراحی، می‌توانید اجزای تابلو برق را در فضای سه‌بعدی مدل‌سازی کنید. به‌طورکلی، طراحی تابلو برق به‌صورت سه‌بعدی می‌تواند به بهبود کیفیت و دقت طراحی، بهبود فرآیند ساخت و نصب و در نهایت بهبود عملکرد و ایمنی تابلو برق کمک کند.

توجه به میزان ضایعات

فرآیند لمینیت فولاد منجر به تولید ضایعات زیادی می‌شود؛ زیرا برای طراحی و ساخت تابلو برق، باید چندین ورق را اندازه بگیرید و برش دهید. این کار با دورریز زیادی همراه است. نیاز به ایجاد برش جهت ایجاد انحنا در زمان طراحی تابلو نیز موجب ایجاد مقدار زیادی قراضه در فرآیند تولید می‌شود.

استفاده از فرآیندهای PM (Powder Metallurgy) در طراحی تابلو برق می‌تواند تولید چنین ضایعاتی را محدود کند. استفاده از این روش می‌تواند منجر به ایجاد انحناها و پیچیدگی‌های طراحی با دقت بیشتر و کاهش ضایعات و درنتیجه، بهبود فرآیند تولید و صرفه‌جویی در هزینه و زمان شود.

نکات طراحی برای قطعات تابلو برق

در طراحی قطعات تابلو برق، توجه به نکاتی مانند انتخاب مواد مناسب، ایمنی الکتریکی، اندازه‌گیری دقیق، خنک‌سازی بهینه، سهولت تعمیر و تعویض، رعایت استانداردها و مقررات و پیکره‌بندی مناسب تابلوی برق اهمیت زیادی دارد.

علاوه‌براین، توجه داشته باشید که عملکرد سلونوئیدها و رله‌ها مشابه است؛ زیرا جریان یا سیگنال الکتریکی موجب بسته شدن کانتکت‌ها و فعال شدن دستگاه الکتریکی می‌شود. با این‌حال، توجه به تفاوت‌های رله و شیر برقی مهم خواهد بود. به‌طورکلی، از رله‌ها در سیستم‌های DC و AC استفاده می‌شود؛ درحالی‌که شیرهای برقی فقط در دستگاه‌های DC کاربرد دارند.

معمولا از شیرهای برقی در دستگاه‌های DC استفاده می‌شود و کنتاکتور الکتریکی در انتهای محور آرمیچر برقی قرار دارد. با استفاده از جریان متناوب، کنتاکتور در بخش‌هایی از چرخه AC جدا خواهد شد و درنتیجه، عملکرد آن قطع می‌شود.

عملکرد شیر برقی

عملکرد شیر برقی، کنترل جریان الکتریکی است. شیر برقی یک دستگاه الکترومکانیکی است که عبور جریان الکتریکی موجب باز و بسته شدن کانتکت‌های آن می‌شود. این کنتاکت‌ها معمولا برای کنترل جریان الکتریکی در یک مدار استفاده می‌شوند.

یک مثال‌های خوب از عملکرد شیر برقی، سیستم استارت خودرو است. هنگامی‌که شما کلید استارت خودرو را می‌چرخانید، شیر برقی فنر را فشرده می‌کند و باعث درگیر شدن دنده واقع در انتهای محور استارت با فلایویل موتور می‌شود. این عملکرد باعث چرخش موتور استارت و راه‌اندازی موتور خودرو خواهد شد.

به‌طور مشابه، می‌توان با اعمال جریان الکتریکی به شیر برقی وضعیت آن را به دو حالت باز و بسته تغییر داد. وقتی کانتکت‌ها باز باشند، جریان الکتریکی از شیر عبور می‌کند و مدار فعال می‌شود و بالعکس. شیرهای برقی در انواع مختلف و با قابلیت‌ها و کاربردهای متنوع تولید و روانه بازار می‌شوند. آن‌ها در بسیاری از صنایع ازجمله صنعت خودروسازی، صنعت الکترونیک، سیستم‌های اتوماسیون صنعتی و… کاربرد دارند.

کاربرد رله در طراحی تابلو برق

رله‌ها دارای کاربردهای متعددی در طراحی و ساخت تابلوی برق هستند. یکی از کاربردهای اصلی رله در تابلو برق، محافظت از مدارها در برابر جریان‌های بیش‌ازحد است. رله‌های حفاظتی، با تشخیص جریان‌های اضافی و خطاهای الکتریکی مدار را قطع می‌کنند و بدین ترتیب، از آسیب به تجهیزات و افراد جلوگیری می‌شود.

ضمن آنکه رله‌های زمان‌بندی، از قابلیت تنظیم زمان‌های مختلف برخوردار هستند و می‌توان از آن‌ها برای کنترل فرآیندها و سیستم‌های زمان‌بندی شده استفاده کرد.

طراحی و ساخت تابلو برق در برقستان

اگر شما هم به‌دنبال یک شرکت معتبر برای طراحی و ساخت تابلو برق هستید، بهترین انتخاب برای شما کمک گرفتن از متخصصان مجرب و متعهد برقستان است. برقستان با همکاری یک تیم قوی حرفه‌ای و دارای تخصص در زمینه فنی و مهندسی ارائه خدمات مرتبط با ساخت و طراحی تابلو برق‌های صنعتی به شما مشتریان عزیز خواهد بود. لطفا در صورت نیاز به راهنمایی یا وجود هرگونه سوالی با همکاران ما تماس بگیرید.

سخن آخر

یکی از بخش‌های مهم در صنعت برق، طراحی و ساخت تابلو برق است که به‌دلیل اهمیت بسیار بالای ایمنی در آن، لازم است که توسط کارشناسان و متختصصین این فن صورت گیرد. تکنیسین‌های برقستان می‌توانند در این خصوص شما را راهنمایی کنند.

سؤالات متداول

چه استانداردهایی در طراحی تابلوی برق باید رعایت شود؟

در طراحی تابلوی برق باید استانداردهای مهمی مانند استانداردهای IEC 61439 برای تابلوهای کنترل، IEC 62271 برای تابلوهای قدرت و استانداردهای ملی مربوط به ایمنی الکتریکی و قوانین رعایت شوند.

برای انتخاب مکان مناسب برای نصب تابلوی برق باید چه عواملی در نظر گرفته شوند؟

برای انتخاب مکان مناسب برای نصب تابلوی برق باید به عواملی مانند دسترسی مناسب به تابلو برای انجام نگهداری و تعمیر، حفاظت در برابر عوامل محیطی مانند رطوبت، گردوغبار و دما توجه شود.

چه استراتژی‌هایی برای بهره‌برداری بهینه از تابلوهای برق وجود دارد؟

برخی از استراتژی‌ها شامل برنامه‌ریزی مناسب برای نگهداری و تعمیر تابلو، نظارت مداوم بر عملکرد تابلو، استفاده از سیستم‌ها و سنسورهای هوشمند برای تشخیص خطا و اعلام آن است.